با کودک پر توقع چگونه برخورد کنیم

چگونه کودکانمان را برای یادگیری تشویق کنیم؟

تمرین دقت دیداری مناسب برای پایه ی دوم و سوم ابتدایی مشابه این تمرینات برای تمرکز روی مشاهده کودک شما مفید است.

چگونه متوجه اختلال یادگیری کودکمان بشویم؟

نگاهی گذرا به اختلال یادگیری

اختلال یادگیری مسئله ای شایع در عصر حاضر است و بین 2 تا 10درصد کودکان با آن درگیر هستند حتما شما هم با کودکانی برخورد داشته اید که املای پر غلط دارند یا کند هستند و مشکلات ریاضی غیرمعمول دارند. متاسفانه اغلب این کودکان شناخته نمیشوند و کژدار و مریز تا مقطع دبیرستان پیش می روند البته که برای شناسایی این قبیل دانش آموزان، نیاز به یک معلم آگاه است و اگر همه مدارس ابتدایی مشاور آگاه داشته باشند خیلی سریعتر به تشخیص و درمان این قبیل دانش آموزان اقدام می شود .حال اگر مدرسه اقدامی برای کودکمان نمی کند ، وظیفه ما به عنوان والد چیست؟ ابتدا مطالبی در خصوص اختلال یادگیری را بدانیم و درباره آن مطالعه کنیم:

اختلال یادگیری چیست؟

اصطلاح اختلالات یادگیریاز نیازبه تشخیص و خدمت به دانش آموزانی برخاسته است که به طور مداوم در کارهای درسی خود با شکست مواجه می شوند، و در عین حال در چهارچوب سنتی کودکان استثنایی نمی گنجد شاخه های علمی متعددی به این حیطه کمک کرده اند و حاصل این چند رشته ای بودن مبنای به وجود آمدن اصطلاحات و تعریف های متعددی بوده است. 

تعریف آموزش و پرورش آمریکا از اختلال یادگیری

کودکان دارای اختلالات یادگیری خاص نارسایی هایی در ک یا بیش از یکی از فرآیندهای پایه ای روانشناختی دست اندر کار در درک یا در کاربرد زبان گفتاری یا نوشتاری نشان می دهندو این نارسایی ها ممکن است به صورت اختلال در گوش دادن، فکر کردن، صحبت کردن، خواندن، نوشتن، هجی کردن، یا حساب بروز می کند. این ها شامل وضعیتهایی هستند که به آن ها نقص های ادراکی، آسیب مغزی، اختلال در کارکرد جزیی مغز، نارساخوانی، زبان پریشی تحولی و نظایر آنها گفته می شود. از سوی دیگر، این نارسایی ها شامل مشکلات یادگیری که ناشی از نقص های بینایی، شنوایی یا حرکتی و ناشی از عقب ماندگی ذهنی، پریشانی های هیجانی یا محرومیت های محیطی هستند، نمی شود.

انواع اختلال یادگیری

اختلال خواندن

محققان علت اختلال خواندن را مربوط به ناحیه ی گفتاری نیمکره ی چپ مغز و مسأله ای مادرزادی می دانند و برخی علت را به اختلالات عصبی عملکردی نسبت داده اند و برخی دیگر اشکال در خواندن را تحت سه عامل اختلال در تشکیلات نورولوژیک، صدمه ی مغزی و اشکالات عاطفی معرفی می کند. مشخصه اصلی نقص در خواندن عبارت است از دشواری در بازشناسی کلمات، خواندن آهسته و ناصحیح، ضعیف بودن در درک مطلب و دشواری در هجی کردن .

عوامل اختلال یادگیری (خواندن)

1. عدم آمادگی برای خواندن
2. معلولیت های جسمانی مانند اشکالات دیداری و شنیداری
3. نیروی زیستی ناکافی
4. عقب ماندگی عمومی رشد گفتار و اشکالات گفتاری
5. محدودیت درواژه ها
6. معلولیت های فرهنگی و اجتماعی
7. عوامل شخصیتی (اشکالات عاطفی و سازگاری)
8. عوامل اجتماعی
9. عوامل محیطی
10. عدم توجه مدرسه و تغییر مکرر مدرسه یا آموزگار
11. روش های آموزشی ناقص و تشکیلات ناقص مدرسه
12. شرایط نامساعد خانه
13. محتوای ناکافی متن خواندنی که حاوی ارزش باشد 
14. اشکال در درک موقعیت فضایی
15. عدم برتری جانبی
16. اختلال در قدرت حرکتی
17. تشخیص ضعیف بین تصاویر مشابه

اختلال یادگیری (ریاضی)

کودکان مبتلا به مشکلات ریاضی در یاد گرفتن و به یاد آوردن اعداد مشکل دارند،قادر نیستند قواعد پایه در چهار عمل اصلی (ضرب، تقسیم،جمع و منها) را به یاد بیاورند و در محاسبه کُند و ناصحیح عمل می کنند. در اختلال ریاضی ممکن است به تنهایی یا در ترکیب با مشکلات زبان و مشکلات خواندن روی دهند. طبق مرجع روانشناسی نقص هایی در شمارش و محاسبه ریاضیاتی تشکیل شده است و کودکان مبتلا به آن در به یاد آوردن اصول و قواعد ابتدایی چهار عمل اصلی مشکل دارند و ممکن است به جای آن با انگشتان خود محاسبه کنند. 

اختلال یادگیری (دیکته نویسی)

نوشتن یا انشا یکی از پیچیده ترین مهارت های اکتسابی است که برای بیان افکار و ایده ها و فهماندن آن به دیگران به کار می رود. در اکثر کودکان ، مهارت های نوشتن رابطه همبستگی بسیار بالایی با مهارت های خواندن دارند، با این حال برای بعضی کودکان، درک مطالب خوانده شده ممکن است بسیار پیشرفته تر از توانایی آنها در بیان افکار پیچیده باشد. مشخصه ی اصلی اختلال درنوشتن عبارت است از مهارت های نوشتاری بسیار پایین تر از سطح مورد انتظار از سن و تحصیلات کودک. چنین نقصهایی کیفیت عملکرد تحصیلی و توانایی نوشتن کودک در زندگی روزمره را مختل می کنند.

عوامل اختلال دیکته نویسی

1. عدم مهارت های پایه ای مانند چرخاندن، فشار دادن، گرفتن و امثال آن.
2. عدم حرکت مناسب انشگتان
3. عدم هماهنگی چشم و دست
4. عدم توانایی کنترل بازو، دست و عضلات انگشتان
5. وضعیت قرار گرفتن نامناسب کاغذ و بدن به هنگام نوشتن
6. استفاده از میز و صندلی و مداد نامناسب
7. در دست گرفتن مداد به صورت نامناسب
8. تأخیر در تکلم
9. خطا در ادراک دیداری واژه ها
10. عدم هماهنگی کلی بدن 

سبب شناسی اختلال یادگیری

1. عوامل قبل از تولد
2. عوامل هنگام تولد
3. عوامل پس از تولد
4. ژنتیک
5. مصرف الکل و مواد مخدر توسط مادران در دوره بارداری
6. خانواده
7. مدرسه

ویژگی های افراد دارای اختلال یادگیری

افراد با ناتوانی یادگیری تفاوت های بسیاری با یکدیگر دارند و نمی توان برای آنها ویژگی های یکسانی را مطرح نمود. افراد این گروه از نظر ویژگی های جسمانی، نشانه ها، الگوهای ژنتیکی و سایر ویژگی ها با یکدیگر تفاوت دارند. با وجود این ویژگی های مشترکی نیز دارند، برای مثال حداقل در یک حیطه، مشکل یادگیری دارند، هوشبهر اغلب آنها در دامنه متوسط تا بالای متوسط قرار دارد و عملکرد تحصیلی آنها پایین تر از حد مورد انتظار است. ناتوانی یادگیری ممکن است در تمامی دوران زندگی از خردسالی تا بزرگسالی بروز کند ولی در اغلب موارد در سنین مدرسه خود را نشان می دهد، زیرا با فعالیت های مدرسه ای رابطه نزدیکی دارد. گاهی ممکن است فرد به بزرگسالی برسد و شاغل شود ولی ناتوانی او در یادگیری مشخص نشود زیرا در طی دوران مدرسه سعی نموده است تا از تکالیفی که در آن مشکل دارد اجتناب ورزد. برای مثال فردی که در ریاضی ناتوانی دارد ممکن است از رفتن به رشته ریاضی پرهیز کند و در دوران بزرگسالی نیز به دنبال مشاغلی برود که مستلزم بکارگیری مهارت های ریاضی نیستند. سایر ویژگی های افراد با ناتوانی یادگیری هم از نظر شدت و هم از نظر نوع تفاوت دارند و در دامنه ای از خفیف تا شدید قرار می گیرند. برخی از آنها بی انگیزه ، منفعل و گوشه گیر هستند و برخی دیگر تحرک بیش از حد دارند.

به عنوان یک مشاور که چند سالی است با کودکان کار میکنم، پیشنهاد میکنم اگر موارد زیر را در کودکتان مشاهده کردید حتما حتما به یک روانشناس کودک یا یک معلم اختلال یادگیری مراجعه بفرمایید:

• جا انداختن کلمات حین خواندن یا نوشتن
• وارونه نویسی
• تعداد بالای غلط املایی
• ناتوانی در حل مسائل ریاضی (این کودکان صورت مسئله را درک نمی کنند و حتی با رفتن به کلاسهای تقویتی بهبودی حاصل نمی شود)
• پرفشار نوشتن
• حذف قسمتی از کلمه یا جمله
• دایره لغات محدود 
• حرکات ناپخته و نامتناسب با سن کودک
• و... 

لازم است بدانید،کودکان دارای اختلال یادگیری از هوش طبیعی برخوردار هستند و مشکل آنها در  عدم هماهنگی حواس پنگانه است بنابراین اگر معلم یا مشاور  درباره اختلال کودکتان با شما سخن گفت، آشفته نشوید زیرا بسیاری از این مشکلات با برخی تمرینات شناختی و تحولی و رشدی بهبود پیدا می کنند و فرزند دلبندتان به زندگی و آموزش طبیعی برمی گردد.

سار رمضانی، روانشناس